Rezerwy na świadczenia pracownicze
Rezerwy na przyszłe zobowiązania dla obecnie zatrudnionych pracowników, ujmowane w księgach rachunkowych według ich wartości bieżącej na datę bilansową. Zobowiązania te wynikają z przepisów prawa pracy, regulaminów wynagrodzeń, układów zbiorowych pracy i innych wiążących porozumień pracodawców z pracownikami lub zwyczaju panującego w danej jednostce.
Metody wyceny i obowiązki ujawnieniowe
Ustawa o rachunkowości precyzuje, że ujmowanie rezerw na świadczenia pracownicze powinno być przeprowadzone zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości Nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” lub Międzynarodowy Standard Rachunkowości Nr 19 – „Świadczenia pracownicze”. Oba te standardy nakazują użycie metodologii aktuarialnej i nakazują (KSR 6) bądź zalecają (MSR 19), aby modelowanie zostało wykonane przez wykwalifikowanego aktuariusza.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19
Jednostką korzystającym z MSR 19 punkt 57 zaleca przy tym korzystanie z usług wykwalifikowanego aktuariusza, przy czym standard nie narzuca takiego obowiązku. Jedyną dopuszczalną przez standard metodą jest metoda prognozowanych uprawnień jednostkowych (ang. Projected Unit Credit Method). MSR 19 nakłada dużo większe obowiązki ujawnieniowe niż KSR 6. W szczególności wymaga się (MSR 19 120A), aby sprawozdanie zawierało uzgodnienie sald otwarcia i zamknięcia wartości bieżącej zobowiązania z tytułu określonych świadczeń prezentujące odrębnie pozycje tzw. rachunku zysków i strat aktuarialnych, tj:
• koszty bieżącego zatrudnienia,
• koszty odsetek,
• składki wpłacane przez uczestników,
• zyski i straty aktuarialne
• wypłacone świadczenia,
• koszty przeszłego zatrudnienia
• połączenie jednostek gospodarczych,
• ograniczenia oraz
• uregulowanie zobowiązań.
Krajowy Standard Rachunkowości nr 6
Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 odwołuje się bezpośrednio do metodologii i zaleceń MSR 19, czyli do metody prognozowanych uprawnień jednostkowych, wskazując jednak przy tym obowiązek uczestnictwa licencjonowanego aktuariusza w procesie wyceny (KSR 6 punk 4.7) wskazując że wynika to z potrzeby przyjęcia szeregu założeń z makroekonomii i demografii oraz biegłego się nimi posługiwania. KSR 6 został on przygotowany z myślą o specyfice polskich świadczeń odroczonych i wymienia on w związku z tym świadczenia, które muszą być rezerwowane:
• nagrody jubileuszowe,
• odprawy emerytalne, pośmiertne, rentowe,
• dodatki stażowe,
• opieka medyczna, itd.